Hằng năm, từ mùng 5 đến mùng 7 tháng Ba Âm lịch, chùa Thầy – một ngôi chùa cổ kính nằm dưới chân núi Sài Sơn (thuộc xã Sài Sơn, huyện Quốc Oai, Hà Nội) – lại rộn ràng bước vào mùa lễ hội. Đây là một trong những lễ hội truyền thống lâu đời nhất của vùng Bắc Bộ, thu hút hàng nghìn tăng ni, Phật tử và du khách thập phương tìm về hành hương và vãn cảnh. Lễ hội được tổ chức nhằm tưởng nhớ công đức của Thiền sư Từ Đạo Hạnh – một vị cao tăng thời Lý, người được xem là hiện thân của trí tuệ, lòng từ bi và tài năng xuất chúng trong nhiều lĩnh vực như y học, kiến trúc, nghệ thuật sân khấu dân gian.

Không chỉ là dịp để bày tỏ lòng thành kính với bậc chân tu, lễ hội chùa Thầy còn là cơ hội để gìn giữ và tôn vinh những giá trị văn hóa truyền thống đang dần mai một. Trong khung cảnh thanh tịnh và linh thiêng của chùa cổ, du khách được thưởng thức những tiết mục nghệ thuật dân gian đặc sắc như hát chèo, hát văn, và đặc biệt là múa rối nước – một loại hình nghệ thuật gắn liền với đời sống nông nghiệp xưa kia. Sân khấu múa rối được đặt ngay giữa mặt hồ Long Trì, khiến cho những con rối gỗ như sống dậy giữa làn nước lung linh, huyền ảo.

Riêng tôi, mỗi lần trở lại chùa Thầy là một lần trở về với miền ký ức tuổi thơ. Tôi nhớ những ngày còn bé, được bà dẫn đi lễ chùa vào dịp lễ hội. Những bậc đá rêu phong, chiếc cầu Nhật Tiên kiều cong cong bắc qua hồ sen, luôn khiến tôi nhón chân bước chậm, tay không quên nắm chặt chiếc bánh dày nhân đậu thơm nức, vừa mua ở cổng chùa. Tiếng chuông ngân vang giữa buổi chiều xuân, len lỏi qua những tán cây xanh mướt phủ đầy núi đá, như lời nhắc nhở nhẹ nhàng cho tâm hồn tôi được lắng lại, bỏ lại sau lưng những ồn ào phố thị.

Chùa Thầy không ồn ào, không phô trương. Ngôi chùa ấy mang dáng dấp của một người thầy trầm mặc và điềm đạm – một nơi không chỉ thờ Phật, mà còn lưu giữ cả một kho tàng huyền tích, văn hóa và tâm linh. Ai từng đến, hẳn sẽ thấy lòng mình nhẹ hơn, sâu lắng hơn, và bất giác yêu mến những điều xưa cũ, giản dị mà thân thương.