1. Giới thiệu
Giữa vùng đất địa linh nhân kiệt của huyện Quốc Oai, có một ngôi chùa cổ kính nằm tựa mình dưới chân núi Sài Sơn, soi bóng xuống mặt hồ Long Trì êm đềm. Chùa Thầy, hay còn gọi là Thiên Phúc Tự, không chỉ là một công trình kiến trúc độc đáo mang đậm dấu ấn Phật giáo thời Lý, mà còn là một địa chỉ tâm linh sâu sắc, gắn liền với cuộc đời và sự nghiệp của Thiền sư Từ Đạo Hạnh – một trong những vị tổ nổi bật của Phật giáo Việt Nam. Nơi đây còn là minh chứng sống động cho sự giao hòa giữa thiên nhiên – con người – tín ngưỡng.
Chùa Thầy không chỉ là một điểm đến du lịch tâm linh – đó còn là một không gian sống động của lịch sử, nghệ thuật, văn hoá và ký ức dân tộc. Trong nhịp sống hiện đại đầy hối hả, được bước vào không gian ấy giống như đang được trò chuyện với chính tâm hồn mình, được lắng nghe tiếng thì thầm của tổ tiên và cảm nhận sự nối dài của truyền thống Việt.
Xem thêm
Chùa Thầy thuộc xã Sài Sơn, huyện Quốc Oai, Hà Nội – cách trung tâm thủ đô khoảng 25 km. Đây là địa điểm lý tưởng cho những chuyến đi ngắn ngày, thích hợp cho cả hành hương lẫn dã ngoại cuối tuần.
Hướng dẫn di chuyển:
Bằng xe máy hoặc ô tô cá nhân: Từ Hà Nội, bạn đi theo đại lộ Thăng Long, rẽ vào Quốc lộ 21, sau đó rẽ trái vào xã Sài Sơn.
Bằng xe buýt: Có thể bắt tuyến 73 từ bến xe Yên Nghĩa, dừng tại điểm gần chùa và đi bộ vào trong.
Ngay từ đoạn đường vào, bạn đã có thể cảm nhận được không khí thanh bình của vùng quê Bắc Bộ – với những cánh đồng trải dài, lũy tre làng rì rào và núi Sài Sơn mờ ảo trong làn sương sớm.
Chùa Thầy được xây dựng vào thế kỷ XI, dưới thời vua Lý Nhân Tông, là nơi tu hành, truyền đạo và hành pháp của Thiền sư Từ Đạo Hạnh (1072–1116) – một nhà sư tài ba, có nhiều đóng góp cho Phật giáo Đại Việt.
Ngài không chỉ là một cao tăng, mà còn được coi là nhà y học, nhà huyền thuật và đặc biệt là người khai sinh nghệ thuật múa rối nước ở Việt Nam. Chính vì vậy, trong khuôn viên chùa có một thuỷ đình cổ trên hồ Long Trì, nơi diễn ra các tiết mục múa rối nước truyền thống – một di sản tinh thần quý báu của dân tộc.
Điểm đặc biệt của chùa Thầy là cấu trúc ba toà ngang gồm:
Chùa Hạ: Nơi tiếp đón khách thập phương và đặt tượng Đức Ông.
Chùa Trung: Nơi thờ Phật.
Chùa Thượng: Thờ Thiền sư Từ Đạo Hạnh.
Ba tòa chùa được nối liền nhau bởi những hành lang gỗ lim cổ kính, mái ngói rêu phong, tạo cảm giác ấm cúng và linh thiêng. Phía trước chùa là hồ Long Trì hình bán nguyệt – một yếu tố phong thuỷ hài hòa, tượng trưng cho "minh đường tụ thủy".
Hai cây cầu đá có mái – Nhật Tiên Kiều và Nguyệt Tiên Kiều – bắc qua hồ, dẫn tới thuỷ đình ở giữa. Đây là một trong những công trình cổ hiếm hoi còn lưu giữ nghệ thuật múa rối nước dân gian, gợi nhớ về không gian lễ hội xưa.
Phía sau chùa, con đường đá len lỏi dẫn lên núi Thầy là nơi lý tưởng cho những ai muốn hành hương kết hợp leo núi, khám phá:
Động Thánh Hóa – nơi tương truyền là chốn thiền định của Từ Đạo Hạnh.
Am Cắc Cớ – một nơi linh thiêng, được cho là nơi ngài hoá thân.
Từ đỉnh núi nhìn xuống, bạn có thể ngắm toàn cảnh vùng Quốc Oai như một bức tranh thủy mặc.
Hằng năm, vào mùng 5 đến mùng 7 tháng Ba Âm lịch, lễ hội chùa Thầy diễn ra long trọng, thu hút hàng nghìn Phật tử và du khách. Đây là dịp để tưởng niệm Thiền sư Từ Đạo Hạnh, đồng thời là cơ hội để thưởng thức nghệ thuật dân gian như hát chèo, hát văn, múa rối nước – những nét văn hoá xưa đang dần bị mai một.
Riêng tôi, mỗi lần trở lại chùa Thầy là một lần trở về với miền ký ức. Tôi nhớ những ngày nhỏ được bà dẫn đi lễ chùa, nhón chân đi qua cầu đá, tay nắm chặt chiếc bánh dày nhân đậu mua ở cổng chùa. Tôi nhớ tiếng chuông ngân trong buổi chiều mùa xuân, vang vọng giữa rừng cây xanh mướt, khiến lòng chợt lắng lại trong khoảnh khắc nhẹ tênh.
Chùa Thầy không ồn ào, không phô trương. Nơi ấy bình dị như một người thầy trầm lặng, mang trong mình lớp lớp huyền tích, để ai đến rồi cũng thấy mình nhẹ hơn, hiểu mình hơn và yêu mến những điều xưa cũ.